Een delegatie van boomliefhebbers uit Oirschot was in november 2021 bij Gert Fortgens op Trompenburg Tuinen & Arboretum met enkele takken en eikels van een kanjer van een wintergroene Eik die het centrum van ons dorp jaarrond opfleurt.

Onze bedoeling was deze Eik eindelijk de juiste tenaamstelling te geven: binnen het IVN heette hij een Quercus ×hispanica ‘Lucombeana’, maar de kenners van Monumentaltrees.com noemden hem Quercus ×turneri ‘Pseudoturneri’. Er waren echter gerede twijfels over beide tenaamstellingen.

Gert Fortgens toonde ons de Rotterdamse exemplaren van beide soorten en ook van de jonge Quercus ×kewensis (een kruising tussen Quercus cerris (Moseik) en Quercus wislizenii). Dat overtuigde ons: deze Oirschotse Eik is ook een Q. ×kewensis.

Terug in het dorp bezochten we de historische vereniging om te proberen een aanplantmoment te vinden. Er zijn namelijk vele ansichtkaarten van het centrum van Oirschot in deze collectie. Op basis van deze visuele getuigenissen kwamen we tot de voorzichtige conclusie dat onze Eik ergens tussen 1920 en 1950 moet zijn geplant. We zoeken verder om te proberen te achterhalen waarom het deze boom moest worden op deze plek. Was de architect of de opdrachtgever van het herenhuis een bomenliefhebber die bij de tijd was? Immers deze boom is pas in 1914 ‘ontdekt’ en op naam gebracht in Kew Gardens.
Gegevens van de regionale contactpersoon van de Bomenstichting leert dat onze boom in 2014 zo’n 17m hoog was. Zelf stelden we onlangs een omtrek vast van 3,1 m en een kruindoorsnee van zo’n 25 meter.

Graag willen we de lezers van Arbor Vitae vragen of onze Q. ×kewensis misschien wel de grootste en dikste van Nederland is. De mooiste is ie zeker.

Boomverplantingen van grote bomen zijn indrukwekkend en vragen vaak een dito inspanning. Die inspanning wordt en werd vaak ondersteund door machines. Mooi is een serie van foto’s die de boomverplanting illustreren, vanaf 1895, ten behoeve van een nieuw park bij kasteel De Haar bij Haarzuilens. Deze foto’s zijn eerder verschenen in een artikel in de vorige uitgave van Arbor Vitae (2021-4, p.16-17).
In dit artikel andere illustraties: een reliëf van oud Egyptisch boomtransport als opmaat en een serie van machines uit de 18e en 19e eeuw, aansprekende werktuigen.

Machines et inventions approuvées par l’Académie Royale des Sciences, deel 4 (1735), Gabriel Martin" width="868" height="533" srcset="https://dendrologie.nl/wp-content/uploads/Uit-Machines-et-inventions-approuvees-par-l-Academie-Royale-des-Sciences-deel-4-1735-Gabriel-Martin-2.jpg 868w, https://dendrologie.nl/wp-content/uploads/Uit-Machines-et-inventions-approuvees-par-l-Academie-Royale-des-Sciences-deel-4-1735-Gabriel-Martin-2-300x184.jpg 300w, https://dendrologie.nl/wp-content/uploads/Uit-Machines-et-inventions-approuvees-par-l-Academie-Royale-des-Sciences-deel-4-1735-Gabriel-Martin-2-768x472.jpg 768w" sizes="(max-width: 868px) 100vw, 868px"> Uit Machines et inventions approuvées par l’Académie Royale des Sciences, deel 4 (1735), Gabriel Martin

* Jan Holwerda is de man achter bureau Groen Verleden, voor onderzoek naar de ontwikkelings­geschiedenis van groen erfgoed.

De nieuwe edities van de Naamlijst van houtige gewassen en de Naamlijst van vaste planten zijn het afgelopen najaar uitgekomen. Beide lijsten, die gelden tot en met 2025, zijn geactualiseerd. In deze nieuwe edities zijn ruim 17.000 nieuwe namen toegevoegd.

De toevoegingen zijn voorkeursnamen, synoniemen en handelsaanduidingen van ruim 45.000 houtige gewassen en 30.000 vaste planten. Het zijn de gestandaardiseerde namen uit het handelssortiment van boomkwekerijgewassen in Europa en grotendeels in de Verenigde Staten. In totaal zijn nu meer dan 95.000 namen geregistreerd.
Voor iedereen die met boomkwekerijgewassen werkt, zijn de nieuwe naamlijsten onmisbare naslagwerken. Dus ook voor dendrologen!

Belangrijkste wijzigingen
• Toevoeging van ruim 17.000 nieuwe namen: ruim 8.200 houtige gewassen en bijna 8.800 vaste planten.
• Diverse taxonomische veranderingen van namen, in samenspraak met bedrijfsleven (zie de tabellen voor de details)
• Bij ruim 4.000 nieuwe cultivars is de status van kwekersrechtelijke bescherming toegevoegd.

Onder toezicht van ENA en ISU
De European Nurserystock Association (ENA) houdt toezicht op de Naamlijst houtige gewassen. De Naamlijst vaste planten staat onder toezicht van de Internationale Stauden Union (ISU). Daarmee zijn de namenlijsten in de boomkwekerijsector internationaal leidend voor het bepalen van de juiste schrijfwijze en leidend voor de voorkeursnamen van loofhout, coniferen, fruit en vaste planten. Door de samenwerking met deze partijen zijn de naamlijsten wetenschappelijk en wettelijk correct en praktisch werkbaar.

Samenstelling Naktuinbouw
Vanaf 2014 zorgt Naktuinbouw voor de naamsregistratie van boomkwekerijgewassen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met andere registrerende en coderende partijen, met name Varb en Floricode. De nieuwe namen zijn vooral aangemeld door kwekers via deze partijen, via de partijaangifte bij Naktuinbouw en door leden van de ENA en ISU.

Bestellen
De lijsten kunnen via http://www.internationalplantnames.com/ worden besteld. Ook zijn ze af te halen bij Naktuinbouw in Roelofarendsveen. De Naamlijst houtige gewassen kost € 60,- en de Naamlijst vaste planten € 50,-. De lijsten zijn ook digitaal verkrijgbaar.

Het raadplegen van de digitale database met de namen van de houtige gewassen en vaste planten kan via http://www.internationalplantnames.com/