Op 26 april is de tweede editie van het standaardwerk Nederlandse namen van cultuurplanten gepubliceerd. Dit gebeurde in Pinetum Blijdenstein in Hilversum onder toezicht van diverse genodigden die betrokken waren bij de totstandkoming.
In de tweede editie staan bijna 10.000 Nederlandse namen, een flinke uitbreiding ten opzichte van de eerste editie die vier jaar geleden, in 2020, werd geïntroduceerd. In deze nieuwe editie zijn siergewassen, fruit, groenten, landbouwgewassen, eetbare paddenstoelen in cultuur, tropische planten en tropisch fruit opgenomen.
De lijst is tot stand gekomen door een goede samenwerking tussen verschillende organisaties, waarbij de NDV één van de initiatiefnemers is. Het doel van deze lijst is een overzicht te geven van de gangbare Nederlandse namen van cultuurplanten met vermelding van een voorkeursnaam.
De eerste editie
In 2020 is de eerste editie van de standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten gepubliceerd. Tot daarvoor hanteerde elke bron zijn eigen namen en principes. Hierdoor heeft één gewas of soort vaak verschillende Nederlandse namen, vaak ook nog met uiteenlopende spellingsvarianten. Ook belangrijke basiskeuzes qua taalgebruik waren niet uniform: wel of geen hoofdlettergebruik, naamdelen los of aan elkaar? In de eerste editie is een eenduidige werkwijze ontwikkeld, inclusief de formulering en opvolging van heldere taalregels.
Met de publicatie van de eerste lijst in 2020 is een standaard gezet die in een behoefte voorzag. Duizenden gebruikers hebben de informatie gedownload en gebruikt.
In de eerste editie stonden alleen de hoofdgroepen loofhout, coniferen, (gematigd) fruit en de vaste planten. Een artikel hierover verscheen in Arbor Vitae 3, 2020.
Tweede editie uitgebreid met nieuwe gewasgroepen en familienamen
De tweede editie is uitgebreid met nieuwe gewasgroepen, waardoor nu een breed overzicht van alle Nederlandse namen van cultuurplanten bestaat. Daarnaast zijn in deze tweede editie diverse verbetersuggesties van gebruikers doorgevoerd. In deze editie zijn ook familienamen opgenomen in de tabellen. De wetenschappelijke familienamen zijn getoetst aan de Angiosperm Phylogeny Website (de huidige wereldstandaard).
In deze tweede editie is het volgende concreet toegevoegd of aangepast:
- Diverse nieuwe groepen van siergewassen (bollen, kamerplanten, snijproducten en perkplanten), groentegewassen, landbouwgewassen, tropische planten, tropisch fruit en de in cultuur zijnde eetbare paddenstoelen.
- Uitbreiding van namen van bestaande gewasgroepen loofhout, coniferen, vaste planten en fruit.
- Familienamen (ruim 600).
- 2000 wetenschappelijke gewasnamen; het totaal aantal is toegenomen van ca. 4600 naar bijna 6600.
- 3300 Nederlandse namen; het totaal aantal is toegenomen van bijna 6700 naar bijna 10.000.
- Honderden wijzigingen en verbeteringen (o.a. op verzoek van gebruikers).
- De wetenschappelijke namen van vaste planten en loofhout zijn aangepast aan de nieuwste naamlijsten uit 2021.
- Als basis voor de wetenschappelijke namen van bollen, bloemisterijgewassen en groente- en landbouwgewassen zijn respectievelijk gebruikt: De KAVB database, PlantScope en de database van Naktuinbouw (grotendeel gebaseerd op GRIN nomenclatuur, zoals ook gevolgd door UPOV (International Union for the Protection of New Varieties of Plants)).
Veertien hoofgroepen
In de tabellen worden de volgende hoofdgroepen (in alfabetische volgorde) onderscheiden:
- Bolgewas: incl. knolgewassen
- Conifeer: conifeerachtigen (naaktzadigen; dus incl. Cycadales, Gnetales en Ginkgoales)
- Fruit: gematigd of subtropisch
- Familie: evt. gecombineerd met incl. (inclusief) of alt. (alternatief)
- Groentegewas
- Kamerplant
- Landbouwgewas: akkerbouwgewas
- Loofhout
- Paddenstoel: eetbare paddenstoel in cultuur
- Perkplant: één en tweejarigen
- Snijproduct: bloem of bladtak
- Tropisch fruit: alleen vermeld als er geen andere hoofdgroep is
- Tropische plant: alleen vermeld als er geen andere hoofdgroep is
- Vaste plant
Samenwerkende organisaties
In 2020 werd de lijst samengesteld door specialisten van Naktuinbouw en de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen. Daarbij is een waardevolle bijdrage geleverd door de Nederlandse Dendrologische Vereniging, Vereniging Stadswerk Nederland, Floron en Anthos. Hiervoor is een actieve werkgroep gevormd. Ook is samengewerkt met de werkgroep Nederlandse namen voor wilde planten, bestaande uit Nederlandse en Vlaamse specialisten.
De nieuwe lijst is op dezelfde wijze samengesteld, maar doordat er nieuwe gewasgroepen zijn opgenomen is de lijst van samenwerkende partners uitgebreid met de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB; bloembollen) en Floricode (snijproducten en kamerplanten). Voor groente- en landbouwgewassen werden extra specialisten van Naktuinbouw ingeschakeld. De kennis van tropische gewassen kwam vooral van de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen.
Uitgave in digitale vorm
Net als in 2020 is de uitgave wederom in digitale vorm. Informatie is te vinden op de eigen webpagina: www.naktuinbouw.nl/rassenonderzoek/gegevens-van-rassen/nederlandse-namen-van-cultuurplanten. Hier is de nieuwe editie als PDF en/of als CSV te downloaden.
We hopen dat met deze nieuwe bredere editie nog meer gebruikers informatie halen uit de lijst en dat de tevredenheid minstens even hoog blijft als die van de eerste editie. We zijn erg blij met het grote draagvlak van de samenwerkende organisaties.