De Botanische Tuin van de TU Delft is een publieksgerichte tuin én een onderzoekstuin. Het onderzoek in de tuin is vooral gericht op het toegepast technisch onderwijs en het plantentechnologisch onderzoek.

Geschiedenis
De kiem voor de Botanische Tuin TU Delft werd gelegd in 1895, het jaar waarin de eerste ‘groene’ professor, Martinus Willem Beijerinck, werd benoemd tot hoogleraar in de biologie en bacteriologie aan de Polytechnische School te Delft, later de TU Delft. In 1907 promoveerde zijn briljante leerling Gerrit van Iterson jr. en werd deze benoemd tot hoogleraar in de microscopische anatomie. Hun gezamenlijke laboratorium werd al snel te klein en Van Iterson pleitte voor nieuwbouw met een cultuurtuin voor technische gewassen en een tropische kas.
In 1917 werden het gebouw en de tuin eindelijk in gebruik genomen en er volgde een bloeiperiode voor het botanisch onderzoek en onderwijs. Tropische gewassen kregen daarbij veel aandacht, met name vezelstoffen en rubber.
Na de Tweede Wereldoorlog was het gedaan met Nederland als koloniale macht en verwaterde de rol van de Botanische Tuin. Door herstructurering van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek aan de TU Delft werd de directe band met de tuin verbroken en werd ook de oppervlakte van de tuin steeds kleiner. Maar in 2000 keerde het tij. Wetenschappelijk onderwijs werd weer opgepakt in de tuin en dat resulteerde in baanbrekende innovaties, zoals het afvangen van fijnstof, een elektrische methode om kostbare plantenstoffen te extraheren en de toepassing van gekleurde ledverlichting in kassen.

Functie en doelstelling
De Botanische Tuin TU Delft is in 1917 opgericht om planten te kweken voor onderzoek en onderwijs in de technologische toepassingen van gewassen. Nu, 100 jaar later, is hij nog steeds relevant voor wetenschappelijk onderzoek en neemt hij deel in nationale en internationale onderzoeksprojecten. De collectie omvat nu ongeveer 3000 plantensoorten. De tuin is 2,7 ha groot.
De tuin heeft ook een educatieve en publieksfunctie, is in alle seizoenen toegankelijk en er vinden veel activiteiten plaats. Ook is er toenemende aandacht voor kunst vanuit de filosofie dat wetenschap één manier is om de wereld te onderzoeken en kunst een andere, en dat beide manieren elkaar kunnen versterken.
De Botanische Tuin TU Delft is net als meer dan 800 andere botanische tuinen ter wereld aangesloten bij de BGCI (Botanic Gardens Conservation International) en draagt zo actief bij aan het behoud van de biodiversiteit. Internationaal werken botanische tuinen en instituten samen en wisselen zij hun collecties uit. Nationaal is de Botanische Tuin TU Delft aangesloten bij de NVTB (Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen), een samenwerkingsorgaan van de landelijke arboreta en botanische tuinen op het gebied van educatie, promotie, kennisversterking e.d. Ook neemt hij met tien plantenspecialisaties deel aan de SNP (Stichting Nationale Plantencollectie), een samenwerkingsverband van Nederlandse botanische tuinen op wetenschappelijk collectiegebied.

Wetenschappelijk onderzoek
De Botanische Tuin TU Delft doet momenteel onderzoek op diverse terreinen van technologie en fundamentele wetenschap. Planten worden bijvoorbeeld in de civiele techniek toegepast voor kustverdediging, zoals mangroven, of in deltagebieden vetivergras, voor golfbreking, oeverbescherming en bodemstabilisatie. Mangroven langs tropische en subtropische kusten breken golven en beschermen het achterland tegen tsunami’s. Daardoor is er in het achterland geen turbulentie meer in het water en is een simpel dijkje van klei voldoende om het hoogste water tegen te houden. Onderzoek richt zich op de effectiviteit van verschillende toepassingsmodellen van golfimpact-vermindering, stromingspatronen en natuurlijke landaanwinning, stabilisatie van dijkhellingen, en opeenvolging van vegetaties voor een duurzaam kustbeheer. Daarnaast wordt in wortelpatroon-studies ook met inheemse planten geëxperimenteerd om oevers te stabiliseren tegen golfimpact van scheepvaart.
Ander civiel technisch onderzoek wordt gedaan naar levende houtverbindingen in bouwconstructies (boompaviljoen). Hier gaat het om dubbel dynamische processen in verbindingen (diktegroei en wond- of callushout) in constructiemateriaal en de bijbehorende krachtenwerking.
Een geheel ander onderzoek van de tuin in samenwerking met de faculteiten Lucht- en Ruimtevaart, Industrieel Ontwerpen en Chemie, is het gebruik van vezels voor composietmaterialen. Bij cradle to cradle materiaalgebruik of een bio-LCA (life cycle analysis) is de hechting van de bio-vezelversterking van groot belang. De samengestelde stof (de composiet) moet intern duurzaam gehecht blijven en ook op termijn niet uiteenvallen.
Verder wordt er onderzoek gedaan naar het gedrag van ultra-fijnstofdeeltjes bij luchtzuivering en de mogelijkheid om heel kleine deeltjes gericht en volledig gestuurd te laten neerslaan, zoals het gericht deponeren van micro druppels vloeistof voor bijvoorbeeld gewasbescherming.
Planten worden ook in een binnenklimaat bestudeerd naar effecten op luchtzuivering, en op vocht- en temperatuurregulatie in kantoren en andere publieksruimten. Deze studies naar het belang van planten in binnenhuisarchitectuur worden uitgevoerd in samenwerking met de faculteit Bouwkunde.

Specialisaties
In 1998 is de Stichting Nationale Plantencollectie (SNP) opgericht met als hoofddoel het vormen en in stand houden van de Nederlandse Nationale Plantencollectie om zo een levende genenbank en biologische diversiteit in stand te houden. De Botanische Tuin TU Delft is sinds 1998 bij de SNP aangesloten en is verantwoordelijk voor een deel van deze nationale plantencollectie. De deelcollectie van de tuin omvat technische gewassen in het algemeen en de volgende plantenfamilies in het bijzonder:
Een wandeling door de Botanische Tuin
Bij een wandeling door de Botanische Tuin komt u onderweg diverse collecties en onderdelen tegen.
Arboretum De bomentuin bij de ingang is het oudste deel van de tuin. Hier staat een groot aantal loof- en naaldboomsoorten, waarvan er enkele zelfs al staan sinds de aanleg van de tuin in 1917.
Bijenstal Aan de rand van de bomentuin bevindt zich een bijenstal waar gemiddeld vijf bijenvolken huizen. Er is een expositie met uitgebreide informatie over het leven van deze insecten. Vanachter een raam kunt u het in- en uitvliegen van de bijen van dichtbij gadeslaan. In de museumwinkel is honing van deze bijen te koop.
Rotstuin In de rotstuin bloeien in het voorjaar allerlei stinzenplanten, zoals sneeuwklokjes, hyacinten en lelietjes-van-dalen. Daarnaast staan er veel alpiene planten uit diverse werelddelen zoals edelweiss, gentianen, primula’s en diverse soorten Daphne.
Oranjerie Naast de overkapping, schuin links tegenover de kassen, staat de oranjerie, waarin de niet-winterharde kuipplanten overwinteren en waar ’s zomers, van eind mei tot eind oktober, de zomertentoonstelling wordt gehouden. In 2018 is het thema Specerijen.
Kassencomplex De kassen in dit complex zijn onderling verbonden en elke kas heeft een eigen klimaat: tropisch, subtropisch en mediterraan. De grootste en hoogste is de Van Itersonkas waar tropische planten groeien, zoals banaan, koffie en kapok. In het subtropische deel vindt u onder meer thee, kaneel en kamfer, en in het mediterrane deel kurkeik, citrusvruchten en dadel.
Technische gewassen In het deel van de tuin met technische gewassen vindt u planten die geur-, kleur- en smaakstoffen leveren en planten die grondstof zijn voor de vezel- en geneesmiddelenindustrie. Ook is er in samenwerking met een afstudeerproject een uitkijktoren gebouwd (‘Living Tree Pavilion’).
Bedreigde plantensoorten In 2008 is begonnen met het opzetten van een verzameling van soorten die in Nederland dreigen uit te sterven of sterk achteruit gaan, de soorten op de zogenaamde ‘rode lijst’. De planten staan in een kooiconstructie om ze te beschermen tegen vogels en andere dieren.
Middentuin De middentuin wordt gedomineerd door twee majestueuze watercipressen, Metasequoia glyptostroboides. Aanvankelijk dacht men dat deze soort uitgestorven was, totdat eind jaren veertig in China een levende populatie ontdekt werd. De exemplaren hier behoren tot de eerste die na die ontdekking elders in de wereld aangeplant werden. In de zijvakken vindt u veel Hamamelis-soorten die deel uitmaken van de SNP-collectie. Deze permanente begroeiing wordt elk jaar aangevuld met een thematische beplanting van eenjarigen. In 2017 en 2018 zijn dat vergeten groenten.

Educatie
De Botanische Tuin TU Delft neemt haar educatieve rol serieus en met plezier op. In 2018 geven we van april tot en met oktober elke tweede zondag van de maand een gratis rondleiding voor bezoekers van de tuin. Ook geven we op afspraak rondleidingen voor volwassenen, kinderen en scholen. Voor de allerkleinsten die nog niet kunnen lezen en schrijven en voor kinderen tot 12 jaar hebben we leuke speurtochten om de natuur beter te leren kennen. De zoekplaatjes en speurtochten wisselen elk kwartaal.
Zowel het basis- als het middelbaar onderwijs kan in onze tuin terecht voor lessen op het gebied van bomen en planten.
Regelmatig vinden in onze tuin lezingen plaats over een breed scala aan onderwerpen. Ook zijn we in 2018 begonnen met botanisch geïnspireerde workshops voor jong en oud. Bekijk onze website voor het programma.
Voor het reserveren van rondleidingen en contact over lessen kunt u contact opnemen met botanischetuin@tudelft.nl.