Inleiding
De objecten van de Zomerbijeenkomst van dit jaar waren in en rond Leuven. De overnachting in Hotel Ibis in het centrum van de stad bood de mogelijkheid het prachtige stadhuis te bewonderen en vroeg in de morgen te voet naar de kleurrijke Kruidtuin te gaan.

Japanse Tuin in Hasselt
De excursie begon na de opstap in Eindhoven met een bezoek aan de Japanse Tuin in Hasselt. Het is de grootste Japanse tuin in Europa en trekt jaarlijks maar liefst 55.000 bezoekers. De twee gidsen die de rondleiding verzorgden lieten blijken dat de bezoekers niet echt voor de bomen kwamen. Ze moesten bekennen dat ze daar niet veel van wisten en er normaal tijdens de rondleiding ook niet over vertelden. De tuin was door Japanners aangelegd, het plantmateriaal was door de Japanse architect in Europa gekocht. Naast Japanse flora betrof dat toch veel Europese bomen en struiken. Mogelijk speelde de aanschafprijs een rol, want er zijn talrijke Japanse soorten bij gespecialiseerde boomkwekers. De gidsen vertelden boeiend over hoe Japanners tuinen aanleggen en beleven. Stromend water en stilte zijn daarbij heel belangrijk. De stilte wordt in Hasselt echter nogal verstoord door de aangrenzende snelweg.

Arboretum van Bokrijk
Na Hasselt het arboretum van Bokrijk, een verborgen schat op het uitgestrekte terrein van het openluchtmuseum. Het ligt in een gratis toegankelijk gedeelte. In de folder van het jaarprogramma staat onder het kopje ‘Puur natuur’: ‘Je struint door het Arboretum’. Daarmee doet Bokrijk zich heel erg te kort. Het is een prachtig arboretum, goed onderhouden en met een rijk geschakeerde collectie. Vooral onder de deskundige leiding van Jef van Meulder is het vanaf 1985 één van de belangrijkste arboreta van België geworden. De tijd was te kort om alles goed te bekijken, maar wat beslist niet gemist had mogen worden was de grote vlek met in volle bloei staande Cyclamen hederacifolium. Aan het eind van het bezoek kreeg Jef van Meulder een exemplaar van Magnolia virginiana ‘Moonglow ‘ aangeboden. In zijn dankwoord zei Jef dat de bestuurders van het domein onvoldoende het belang van het arboretum beseffen. Hij zou het op prijs stellen als de NDV hen dit naar aanleiding van het bezoek zou willen laten weten.

Kruidtuin Leuven
De volgende ochtend werd al voor 9 uur de Kruidtuin bezocht. Een dreigend regenbuitje dat niet doorzette werd nauwelijks opgemerkt want al direct was men zeer onder de indruk van deze tuin. Waar vind je vandaag de dag nog een stadspark dat zo fantastisch wordt onderhouden? Naast de kleurenpracht van de éénjarigen viel ook het zeer deskundig samengestelde sortiment heesters op. Alle planten waren keurig gelabeld. Op de website wordt gemeld dat naast de wetenschappelijke en educatieve waarde van de plantencollectie de bezoekers dagelijks genieten van de paradijselijke schoonheid van het geheel!

Arenbergpark
Het volgende object in Leuven, het Arenbergpark, is sinds de K.U. Leuven het in 1916 verwierf omgevormd tot een groene campus van de faculteit Ingenieurswetenschappen. Dit heeft het oorspronkelijke karakter sterk veranderd, maar toch is nog een deel van de parkaanleg intact en het wordt ook goed onderhouden. Van de grote oude bomen zijn het noemen meer dan waard: Acer monspessulanum, A. saccharum, Morus nigra en Torreya californica.

Heverleebos
Na de lunch in dat ooit de boswachterswoning was van het Heverleebos werd onder leiding van Marc Struelens, boswachter van het Vlaamse Agentschap voor Natuur en Bos, het Arboretum Heverleebos bezocht. Onder supervisie van Marc wordt hier sinds 2000 het oude verwaarloosde arboretum gerenoveerd. Het arboretum ondergaat daarbij een ware gedaantewisseling. Eenvormige verzamelingen van vooral naaldhout maken plaats voor een mozaïek van bosjes, solitaire bomen en open ruimten. De verzameling wordt met de aanplant van diverse in- en uitheemse soorten ook gevarieerder. Het project is nog niet afgerond en de nieuwe aanplant nog pril, maar mede door de enthousiaste toelichting van Marc was men geboeid. Het wordt zeer extensief beheerd en dat vergde wel wat van de groep om door het
hoge gras Marc te blijven volgen.

Groot Park in Lovenjoel
Het laatste object van de tweede dag betrof ook een oud domein. Het Groot Park in Lovenjoel was ooit eigendom van het geslacht de Spoelberch, een familie die ook in het verleden dus al een grote belangstelling had voor dendrologie. In 1915 kwam het domein in het bezit van de K.U. Leuven en werd er een psychiatrisch ziekenhuis gesticht. De gebouwen worden thans verbouwd tot appartementen. Een deel is vrijgegeven voor woningbouw, maar de nieuwe eigenaar wil het karakter ervan zoveel mogelijk behouden. Bij de gebouwen staan o.a. grote exemplaren van Carya tomentosa, Fagus sylvatica ‘Asplenifolia’, Quercus petraea ‘Mespilifolia’ , Q. pubescens en Sophora japonica. Maar alle aandacht werd vervolgens gevraagd tijdens een rondgang door het gedeelte dat nu privé-eigendom was. Dat was een zeer dicht oud bomenbestand met daarin verstopt een aantal bijzondere bomen. De eigenaar was zeer geïnteresseerd om van de groep te horen hoe de renovatie kon worden aangepakt. Dat leverde veel discussie op. Het zou een langdurig project worden en de eigenaar hoopte vurig dat we snel weer zouden komen om de realisering te volgen.

Geografische Arboretum in Tervuren
Het Geografisch Arboretum in Tervuren is vanuit Leuven zeer snel te bereiken en zo stond de groep daar in de vroege ochtend in het West-Amerikaanse deel in een paradijselijke sfeer. Windstil, doodstil was het en met de nog laagstaande zon door de boomkronen. Het was voor iedereen een onvergetelijke ervaring. Dit deel van het arboretum dat gedomineerd wordt door 40 m hoge coniferen is een eeuw na de aanplant nog altijd van een bijzondere schoonheid. Het tempo lag dan ook niet hoog. Na de vele Picea sitchensis, Tsuga heterophylla, Thuja plicata, Pseudotsuga menziesii, Chamaecyparis lawsoniana, Abies en Pinus soorten werd nog genoten van de grote groep Zuid-Amerikaanse Araucaria, maar het bleef verder Westelijk Noord-Amerika met o.a. Calocedrus decurrens en Sequoiadendron giganteum en natuurlijk de randbeplanting van veel Acer circinatum. Het oosten van N. Amerika moesten we rechts laten liggen, want voor een bezoek aan dit prachtige object moet je eigenlijk minstens een hele dag uittrekken.

Arboretum Wespelaar
Het laatste doel was een bezoek aan een vrij jong arboretum, het Arboretum Wespelaar. Vorig jaar werd daar een schitterend entreegebouw geopend met o.a. een cafetaria en een prachtig auditorium. Na de lunch verzorgde gastheer Koen Camelbeke in het Auditorium een korte presentatie van het arboretum met beelden van alle seizoenen. Belangrijke speerpunten zijn de Magnolia’s in het voorjaar, Stewartia en de herfstkleuren. Een Rhododendroncollectie is nog in opbouw. Koen leidde vervolgens de groep door het driehoekige 19 ha grote arboretum langs een keur van bijzondere bomen en struiken. Veel daarvan noemen voert te ver, maar veel aandacht trokken Betula dahurica met een witte stam, mogelijk een hybride, Magnolia ‘Daphne’, volgens Koen de mooiste gele, nieuwe Magnolia selectie met een tweede bloei, de zeer laat bloeiende Tilia henryana ‘Arnold Select’ met een mooie piramidale kroon, T. kiusiana en een zeer rijk vruchten dragende Viburnum plicatum ‘Dart’s Red Robin’. Ook voor dit arboretum kun je gerust een dag uittrekken. We kunnen jaloers zijn op wat onze zuiderburen op dendrologisch gebied te bieden hebben en ook op zulke enthousiaste dendrologen als Koen Kamelbeke en Marc Struelens!

Inleiding
Op één van de warmste dagen van deze zomer is er veel belangstelling voor de dagexcursie Zundert. Om ca. 10.00 uur verzamelen we ons bij André van Nijnatten, waar we hartelijk worden ontvangen door André, zijn vrouw en beide zonen. De aangeboden koffie en thee met wat erbij zorgt voor een geanimeerde sfeer naarmate er meer deelnemers binnenkomen. Na een woord van welkom door Tonny van der Plank vertelde André kort de geschiedenis van de boomkwekerij. Na twee groepen te hebben geformeerd verzorgden André en zijn zoons de rondleidingen.

Boomkwekerij André Van Nijnatten en Zonen
Onze groep gaat eerst de kwekerij rond. We zien o.a.: Syringa ‘Pink Perfume’. Deze lila-rose bloeiende sering bloeit twee tot drie keer per jaar en heeft een opmerkelijk zoete en aangename geur, zoals de naam doet vermoeden. Vooral de 2-jarige op stam geënte planten zien er aantrekkelijk vol uit om bijv. bij het terras te planten. In ieder geval een plek kiezen waar je gedurende de gehele zomer zowel van de bloei als van de aangename geur van deze sering kunt genieten.

De Platanus ×hispanica ‘Alphen‘s Globe’ zien we geleid als dakvorm. Opvallend zijn ook Acer ×conspicuum ’Phoenix’ die opvalt met de rood-oranje gestreepte stam en de helder roodoranje jonge twijgen. Acer campestre ’EcoSentry’, is een vrij compact smal opgroeiende Spaanse aak die meeldauw-vrij schijnt te zijn. Grappig is de Robinia pseudoacacia ’Twisty Baby’ op stam. Deze opmerkelijke donkergroenbladige dwerg heeft gedraaide twijgen, vormt geen doorgaande hoofdtak en heeft prettig geurende witte bloemen.

Populus deltoides ‘Purple Tower’ is een vrij smal groeiende populier met purperbruine bladeren. Cornus sanguinea ’Compressa’ een aantrekkelijke compact blijvende Kornoelje. We zien deze ‘Compressa’ geënt op verschillende stamhoogtes. De vorm en de donkergroene blaadjes zien er prachtig uit. Na wisseling van groepsleider gaan wij op pad met André om zijn kraamkamers met vele nieuwigheden en rariteiten te bekijken. Velen zullen de keuringen niet halen, een enkeling is veelbelovend en zal waarschijnlijk in de toekomst bekroond worden. Om voorzichtig een paar te noemen, bijv. Magnolia ’Genie’ met opvallend bolvormige en donkerrode bloemen. Een grote Quercus rubra ‘Magic Fire’, waarvan de herfstkleur opvallend rood schijnt te zijn. Taxus baccata ’Vader Simon’ is een compacte dwerg, geschikt als rots- en grafbeplanting.

De hier en daar al in de handel zijnde Frangula alnus ‘Ron Williams’ is een gepatenteerde nieuwigheid met een compacte, opgaande groeiwijze en een bijzonder lang en smal blad. Diverse door André geselecteerde bomen en struiken zijn nog niet benaamd. Wie weet wat voor moois er de komende jaren nog te voorschijn komt. Kortom een geslaagde en boeiende rondleiding bij de familie Van Nijnatten. (HB)

Arboretum van Jan en Diny Voogd
Nadat we de meegebrachte lunch met koffie en thee bij Andre van Nijnatten genuttigd hadden, vertrok men naar het arboretum van Jan en Diny Voogd. Ruim dertig jaar geleden begonnen zij rond hun verbouwde woning met de aanplant van verschillende bomen en heesters. Al vrij snel werden zij besmet met het welbekende ‘Dendrologen-virus’ waarvan de ‘Verzamel-variant’ wel de hardnekkigste en gevaarlijkste is. Vanzelfsprekend werd dan ook het aangrenzende terrein aangeplant, zodat het geheel nu een 2,3 ha groot arboretum vormt. De bodem bestaat uit een min of meer droge humeuze zandgrond. Jan en Diny hebben gekozen voor een gerichte aanplant, waarbij de geslachten en soorten zoveel mogelijk bijeen staan. Dit heeft als voordeel dat het goede mogelijkheden geeft om de soorten met elkaar te vergelijken.

De rondleiding was het trotseren van de felle zon en hoge temperatuur waard. De eerste boom op ons pad, een goed ontwikkelde Quercus nigra (Watereik), bood gelijk stof tot discussie. Maar zoals bij zoveel eiken zal het hier waarschijnlijk om een zaailing of mutant gaan. De bladeren waren namelijk vrij zwak of helemaal niet gelobd, dat trouwens bij volwassen Q. nigra meer voorkomt. Quercus nigra ‘Beethoven’ behoudt langer de duidelijke juveniele kenmerken. In de hoek van de linden viel de rijk bloeiende Tilia henryana op. Deze grootbladige linde met zijn prachtig getande bladeren is een late bloeier, evenals Tilia amurensis en Tilia kiusiana. Deze drie soorten zouden veel vaker in de kleinere tuinen en parken aangeplant moeten worden. Een grote groep liefhebbers bleef, zoals gebruikelijk, bij de sectie Acer trifoliata staan, waar Acer triflorum, A. griseum, A. maximowiczianum en A. mandshuricum toe behoren. A. griseum en A. triflorum zijn inmiddels wel bekend bij de meeste NDV-ers, maar Acer mandshuricum met zijn prachtig ontluikende bladeren in het voorjaar, de rode bladstelen, de opvallend roodachtige herfstkleur, de opmerkelijk stugge groeiwijze en ruwe bast maken deze uit centraal Azië afkomstige, klein blijvende esdoorn tot een begerenswaardige plant. De groei is binnen de trifoliata-sectie vrij traag. In de uitgebreide Carpinuscollectie viel mijn aandacht op C. polyneura. Deze onbekende haagbeuk vormt een doorgaande hoofdtak met prachtig min of meer afhangende zijtakken als Betula pendula ‘Tristis’; het jonge blad blijft lang roodpurper van kleur. Evenals vele andere Carpinus soorten zouden deze bomen van de tweede grootte veel vaker aangeplant moeten worden.

Tussen de talrijke eiken ontstond verwarring over Quercus aucheri en Q. coccifera, beide afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. Ze hebben allebei kleine, leerachtige en scherp stekelige bladeren, maar het blad van de Q. aucheri heeft een min of meer grijze onderkant. Het sortiment is te groot om hier in zijn geheel te beschrijven en het was voor velen die middag te warm. Na een verfrissing liep hier en daar nog een enkele liefhebber tussen het omvangrijke sortiment te genieten. Tegen de gevel stond een besdragende vrouwelijke Schisandra chinensis (Peperbes). In China noemt men deze klimmer ‘Wu-wei-zu’, vrij vertaald ’vijf smaken fruit’. De bessen zijn zowel zoet, zuur, zoutig, heet als bitter van smaak. Ik had hier al veel over gehoord en gelezen, maar maakte nu van de gelegenheid gebruik om te proeven. Dol enthousiast werd ik er niet van. De gedroogde vruchten bevatten schizandrine, dat in de alternatieve geneeskunde een hoge reputatie geniet: herstel van de lever, oppepper van geheugen en conditie en het verbeteren van het gezichtsvermogen, om maar een paar eigenschappen van te noemen. Tegen het eind van de middag namen de laatste twee deelnemers afscheid en aanvaardde ik de lange reis terug naar mijn eigen arboretum in Gasselte. (WHu)

Inleiding
De excursie startte om 10 uur met zo’n zestig dendrologen (en 2 honden). Gastheer Mart van den Oever vertelde boeiend over het ontstaan van het oude raadhuis van Vught en de omliggende parken. Daarbij kregen we ook een stukje vaderlandse geschiedenis mee, want Koning Willem II vertoefde regelmatig in Tilburg en omstreken (denk aan de voetbalclub!) en voelde zich zeer tot het Brabantse land aangetrokken.

Raadhuispark Vught
Eerst werden de monumentale bomen rond het raadhuis bekeken waarbij werd opgemerkt dat veel van de bomen in 1936 door de grootvader van Mart zijn geleverd en op zijn aanwijzingen zijn geplant. Een opmerkelijke boom is de Quercus palustris die werd geplant ter gelegenheid van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard. Een grote kei met de inscriptie J & B 1937 herinnert aan deze gebeurtenis. Via een bruggetje gaat het Raadhuispark over in het Reeburgpark zodat er een indrukwekkend geheel is ontstaan met veel bezienswaardigheden. Zo staan er o.a. Aesculus carnea ‘Briotii’, Gymnocladus dioicus, Fagus sylvatica ‘Asplenifolia’, Quercus robur ‘Pectinata’, Platanus orientalis var. cuneata, Acer platanoides ‘Schwedleri’ (oudste exemplaar van Nederland), Chamaecyparis pisifera ‘Squarrosa’, diverse soorten Pinus, Picea en Sequoia, drie Taxodium distichum op een eiland in de vijver, Ostrya carpinifolia, Juglans ailantifolia, Acer saccharinum en de meest curieuze boom, een ruim 80 jaar oude Torrya californica. Over deze boom was er enige discussie: T. nucifera is waarschijnlijk een betere naam.

Voormalige grootseminarie ‘Haardendeal’
Het volgende onderdeel was een bezoek aan het voormalige grootseminarie ‘Haarendael’ in Haaren, dat bij gebrek aan priesterstudenten in 1967 is gesloten. Ook hier veel opvallende bomen, zoals een Taxus baccata met een stamomvang van vijf meter en een indrukwekkende, dubbele laan (geplant in 1921) van Krimlinde (Tilia ×europaea ‘Euchlora’) aan de buitenzijde en Zwarte Linde (Tilia ×europaea ‘Zwarte Linde) aan de binnenkant. Door de leemhoudende zandgrond groeien de bomen tot indrukwekkende hoogte. Omdat het grootseminarie in oorlogstijd door de Duitsers werd gevorderd en o.a. gebruikt werd om notabelen, industriëlen en spionnen van het Englandspiel gevangen te zetten, is er in de kapel een tentoonstelling ingericht. Speciaal voor ons gezelschap werd door een vrijwilliger de deur van dit museum van het slot gedaan en konden we een kijkje nemen.

Arboretum M. van den Oever Boomkwekerijen
Na de lunch in de kantine van M. van den Oever Boomkwekerijen ging de rondleiding verder in het arboretum rond het kantoor van het bedrijf. Ook hier een scala aan bijzonderheden, de rondleider kon bij iedere boom of struik een prachtig verhaal vertellen over de herkomst, vermeerdering, groeiwijze, specifieke kenmerken etc. Mart is een wandelende encyclopedie!

Het gaat te ver om alles wat er staat op te noemen, daarom een greep uit het enorme assortiment: Carpinus betulus ‘Columnaris’, Eucommia ulmoides, Fagus sylvatica ‘Aureomarginata’, Pauwlonia tomentosa (een spontaan opgekomen zaadje bij de kantoormuur!), Quercus glandulifera, Alnus hirsuta var. sibirica, Fraxinus xanthyloides var. dumosa, Fagus sylvatica ‘Cochleata’, Betula lenta, Quercus macranthera, Sassafras albidum, Hemiptelea davidii, Oemleria ceraciformis (met vruchten).

Overweldigd door zoveel moois en boeiende informatie namen we om 15.30 uur met een Magnolia hypoleuca afscheid van de bevlogen verzamelaar Mart van den Oever. Het was een prachtige dag.