Op zaterdag verzamelden zich 15 deelnemers bij de ingang van de schooltuin van het Institut Provincial d’Enseignement Secondaire(IPES) aan de Boulevard Leopold te Tournai (Doornik). Daar werden wij opgewacht door de voormalige directeur van de sector tuinbouw, tevens beheerder van de tuin, en voor het gemak een Vlaams sprekende vertaalster. Na het welkomstwoord werd ons de lijst van de aanwezige houtige gewassen overhandigd, waarop zo’n 850 gewassen stonden met de nadruk op Acer (75 stuks) en Rhododendron (35 stuks). Het oudste gedeelte van de tuin is 150 jaar oud. Gewassen uit dit oude gedeelte zijn o.a. Cercis siliquastrum ‘Alba’, Toona sinensis (245)*, Ailanthus altissima (280). Beide laatst genoemde bomen stonden naast elkaar, waardoor het verschil, Toona zonder en Ailanthus met oortjes aan het blad, duidelijk kon worden getoond. Verder de Liriodendron tulipifera (366), Cedrus libani ‘Glauca’ (257) met tot op de onderste takken prachtig te fotograferen kegels.

Tegen de buitenmuur stond een enorme vrouwelijke Ginkgo biloba (314), met een hoogte van 25 meter en een Sequoiadendron giganteum (505) met een hoogte van zeker 30 meter. Het voert te ver om alle gewassen te noemen. Toch waren er vier gewassen die ons opvielen. Dit waren een volmaakte Alnus glutinosa ’Imperialis’ van zeker 10 meter hoog, een Sapium japonicum (Euphorbiaceae) met een opmerkelijke, gescheiden vrouwelijke en mannelijke bloeiwijze, een Sophora japonica ‘Pendula’ en een Cotinus coggygria ‘Young Lady’, niet hoger dan een meter en volledig bedekt met een pruik! Om 12.00 uur namen we afscheid met een klein toespraakje in het Frans en een grote Rhododendron viscosum als cadeau.

Vervolgens werd gestart met de wandeling door achtereenvolgens het Parc du Jardin de la Reine, met o.a. een Juglans nigra (445) met een hoogte van 35 meter, het Parc Henri VIII met een zeer zware Tilia tomentosa ‘Pendula’ en een zeer indrukwekkende Robinia pseudoacacia ‘Frisia’. Vervolgens het Parc Crombez met een indrukwekkende Ginkgo biloba (363), Liriodendron tulipifera (310) en aansluitend het Parc Bozière, alwaar onder andere Ilex ×altaclerensis ‘Camelliifolia’ van circa 10 meter hoog, Buxus sempervirens ‘Rotundifolia’ van 8 × 8 meter, Tilia platyphyllos ‘Laciniata’(130), Acer pseudoplatanus ‘Leopoldii’ (190), (overigens een veelvuldig in Doornik toegepaste boom), Fagus sylvatica ‘Atropunicea’ (503), Fagus sylvatica ‘Aspleniifolia’(402) met een kroondoorsnede van 24 meter. De zoete vruchten van een reusachtige Morus nigra (298) werden door ons ruimschoots naar binnen gewerkt. Wederom een zeer opvallende Tilia tomentosa ‘Pendula’ (337) met een hoogte van zeker 30 meter, de gewone Carpinus betulus (270) met een kroondoorsnede van 27,5 meter, een Aesculus hippocastanum ‘Baumanii’ (436) en een Sophora japonica (362). De twee laatste te noemen bijzonderheden zijn Acer pseudoplatanus ‘Simon-Louis Frères’ (155) met duidelijk gekleurd blad en paarse onderzijde en een Paulownia tomentosa (422) met behoorlijke brandschade. Zeker niet alle grote tot zeer grote bomen zijn in dit verslag genoemd. Een zeer geslaagde dag.

De tweede dag was geheel gewijd aan het Parc Barbieux in Roubaix. Het park, 1,5 km lang, is ontstaan door ontgraving ten behoeve van een kanaal voor de afvoer van steenkool uit de plaatselijke steenkoolbekkens. In 1866 werd dit project vanwege de opkomst van het spoor stilgelegd. In 1886 werd met de voorbereiding voor de aanleg van het park begonnen. De daadwerkelijke aanleg startte pas in 1903. Uit deze periode stammen nog een aantal bomen. Een zeldzaam bomenpark met prachtige, vrijstaande bomen en boomgroepen. De NDV en ook de voormalige Studieclub hebben dit park al eerder bezocht, echter slechts als dagdeel. Nu hadden we de kans om gedurende een hele dag het park te doorkruisen. Jammer genoeg moesten we genoegen nemen met een regenachtig weertype, wat ons niet belette stevig te discussiëren over een aantal bomen, waaronder in deze tijd het vaste discussiestuk rond de verschillen tussen Catalpa bignonioides en Catalpa speciosa. Een minpuntje tijdens dit bezoek was de geplande lunchlocatie. Vanwege een niet voorziene verbouwing waren we genoodzaakt buiten het park een lunch- en rustplek te zoeken.

Net als de vorige dag gaat het ook hier weer te ver om alle bomen te bespreken. Aan de heesters hebben wij tijdens dit bezoek nauwelijks aandacht besteed, hoewel hier ook een volle dag aan te besteden zou zijn geweest. Graag willen wij twee bomen noemen die door hun afwijkende vorm of kleur ons opvielen. In de eerste plaats ontdekten we een Carpinus betulus die na lang zoeken en een bijna niet meer te herkennen Carpinus betulus ‘Quercifolia’ bleek te zijn. Vreemd aan deze boom was dat grote delen hardgeel waren. De vraag die daaruit volgt is dan: is dit een gebrekziekte of bestaat er een gele ‘Quercifolia’? In ieder geval niet in de Naamlijst. Als tweede opvallende boomgroep, waar wij op de terugweg in het park onderdoor liepen, was Fagus sylvatica ‘Purpurea Tricolor’. Waarom opvallend? Door de standplaats en de lichtval die door het blad viel was de driekleurigheid, het bruine blad met roze-witte tekening, juist mooi te zien en daarom des te opvallender. Zo’n reusachtige cultivar ziet men zelden. Ten slotte over de verschillen tussen Catalpa bignonioides (Cb) en C. speciosa (Cs). Cb wordt het breedst van de twee en Cs het hoogst en blijft smaller. Bij kneuzing van de bladeren geuren de bladen van Cb onaangenaam, die van Cs minder of helemaal niet. De enkele bloemen van Cb zijn kleiner dan die van Cs. Maar de trossen van Cb zijn groter dan die van Cs. Cb heeft (zwak) geurende bloemen; zelf vastgesteld op een warme dag in Amersfoort. Als men de peulen van de twee met elkaar vergelijkt zijn die van Cs forser dan die van Cb. Als laatste moet worden vermeld dat beide bomen zaailingen zijn en ons dus in hun uiterlijke verschijningsvormen altijd weer een beetje voor paal zetten. Daarnaast staan deze bomen meestal niet naast elkaar aangeplant en is de vergelijking ter plekke vaak niet mogelijk. De discussie zal dus blijven. Al met al was het gehele weekeinde zeer waardevol: een mooie schooltuin en twee machtige, redelijk (Doornik) tot zeer goed (Roubaix) onderhouden stadsparken.

*tussen haakjes: stamomtrek in cm

Geschreven door: Hans van Selm, Cees van der Linden